Dünyada etkeninin bilindiği ve tedavisi mümkün olan hastalıkların başında Tüberküloz (Verem) gelmektedir. Tüberküloz tedavi edildiğinde yüzde yüz şifa ile sonuçlanan, tedavi başarısızlığında ise ölüme yol açabilen bir hastalıktır. Dünya genelinde

2019 yılında 10 milyon yeni tüberküloz hastası ortaya çıkmıştır. Tüberküloz hakkında toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalığa karşı bütün kesimlerin dikkatinin çekilmesi amacıyla ‘Verem Eğitimi Ve Propaganda Haftası olarak düzenlenmektedir.

Ülkemizde 2019 yılında kayıtlı toplam tüberküloz hasta sayısı 11.401’dir. Bu hastaların 6.671’i (%58,5) erkek, 4.730’u (41,5) kadındır. Hastaların yaklaşık 7.433 ‘ünde (%65,2) akciğer tüberkülozu varken, 3,968’inde (34,8) akciğer dışındaki organlar tutulmuştur. İlimizde 2019 yılında 76 Tüberküloz Hastası tespit edilmiş ve tedavi altına alınmıştır.

Tüberküloz, tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen aktif tüberkülozlu kişilerin, öksürme ve hapşırmasıyla ortama yayılan mikrobun solunum ile alınması sonucu bulaşır. Tedavi görmemiş bir tüberküloz hastası yılda 10-15 kişiye bu hastalığı bulaştırır.

Bulaştırıcılıkta; karşılaşma süresi, ortamın genişliği ve havalanması önemlidir. En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşmaktadır. Tüberküloz mikrobu bulaştığı kişilerde vücutta sessiz durmaktadır. Bu dönem tüberküloz enfeksiyonu olarak adlandırılır. Tüberküloz enfeksiyonu olan insanların yaklaşık %10’unda yaşamlarının herhangi bir döneminde vücut direncinin düştüğü zamanlarda tüberküloz hastalığı ve klinik belirtiler ortaya çıkar. Tüberküloz Hastalığı en çok Akciğeri tutar, ancak vücudumuzdaki bütün organları tutabilmektedir.

Tüberküloz hastalığının genel belirtileri; Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, gece terlemesi, öksürük ( 2-3 haftadan fazla süren öksürük ), balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı, nefes darlığıdır.

İki-üç haftadan uzun süren öksürükte tüberküloz hastalığından şüphelenmek gerekir. Üç haftadan uzun süren öksürüğü olan vatandaşlarımız erken tanı için en yakın sağlık kurumuna başvurmalıdır. İlimizde, tüm sağlık kurumlarında tüberküloz hastalığı belirtileri olan şüpheli vatandaşlarımız muayene edilmekte ve balgam örnekleri alınarak gerekli tetkikler yapılmaktadır. Ortahisar İlçe Sağlığı Müdürlüğümüze bağlı Tüberküloz İzleme Birimimizde ücretsiz olarak şüpheli bireylerin Akciğer grafileri çekilmekte ve balgam Evrakın elektronik imzalı tetkikleri yapılmaktadır.

Tüberküloz teşhisi konulan hastalarımızın tedavileri ücretsiz olarak sağlık personellerimiz kontrolünde DGT (Doğrudan Gözetimli Tedavi ) ile gerçekleşmektedir. Tedavi ile basil sayısı çok kısa sürede azalır. Hastaların çoğunda ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur ve şikayetleri azalır. Hastanın iyileştiğini düşünerek ilaçlarını almaması durumunda, hastalığın tedavi süresi çok uzamakta hem de ciddi maliyetler ortaya çıkmaktadır.

Tüberküloz tedavisi doktor gözetiminde aksatılmadan planlı bir şekilde yapılmalıdır. Yeni tüberküloz hastalarının standart tedavisinde genellikle ilk 2 ay 4 ilaçla ve daha sonra 4 ay 2 ilaçla olmak üzere toplamda 6 aylık tedavi uygulanmaktadır.

Tüberküloz birey ve toplumda sağlığın yanı sıra, ekonomik ve psiko-sosyal kayıplara da neden olmaktadır. Tedavi uyumu ve uzun süreli tedavinin sürdürülebilmesi için

Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında yapılan protokolle ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan tüberküloz hastalarına 2018 yılı Ocak ayından itibaren nakdi yardım verilmeye başlanmıştır.

Tüberküloz hastalığının tedavisi olduğu gibi, BCG ( verem ) aşısı özellikle çocuklarda yaygın ve öldürücü tüberküloz hastalığını önlemede çok etkilidir. Tüberkülozla mücadelenin temelini oluşturan BCG aşısı Aile Sağlığı Merkezlerinde 2. ayın sonunda ücretsiz olarak yapılmaktadır.

Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü olarak önemli bir halk sağlığı problemi olan tüberküloz hastalığını düşündüren belirtileri mevcut olan vatandaşlarımızın sağlık kurumlarımıza başvurmaları ve bebek sahibi ailelerin de Aile Hekimlerine zamanında başvurarak bebeklerinin aşılarını yaptırmalarını bir kez daha hatırlatır sağlıklı günler dileriz.

Dr.Hakan USTA
Trabzon İl Sağlık Müdürü